کد مطلب:18991 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

واژة «حسيب» از چه مادهاي است و به چه معناست؟

واژة «حسيب» از ماده «حساب» است و در «مقاييس اللّغه» چند معني براي آن ذكر شده شمردن، كفايت كردن، و «حسبان» به معني نوعي متكاي كوچك، و «اَحْسَبْ» به معني بيماري پيسي، ولي در كتاب «التحقيق» تمام اينها به يك معني بازگردانده شده و آن جستجو براي اطلاع از حال چيزي و رسيدگي به آن است، و از آنجا كه شمردن، وسيلهاي است براي اين معني، همانگونه كه كفايت كردن از لوازم و نتائج آن است، در اين معاني نيز به كار رفته است.



«حسب» (بر وزن نسب) به معني دارا بودن پدران و نياكان با شخصيت است كه ميتوان آنها را به حساب آورد! و همچنين «احتساب مصيبت» به معني اين است كه آن را به حساب خدا بگذارند و اجر الهي بطلبند، و «حُسبان» (بر وزن غُفران) به معني آتش (صاعقه) و عذاب است، زيرا مجازاتي است كه بعد از حساب اعمال بعضي از اقوام به آنها ميرسد.



به هر حال واژة «حسيب» هنگامي كه در مورد خداوند به كار ميرود، به گفته مرحوم صدوق در كتاب توحيد به يكي از سه معني ميباشد كسي كه همه چيز جهان را احصاء كرده و از آنها آگاه و باخبر است، و كسي كه حساب بندگان را (در قيامت) رسيدگي ميكند و به آنها جزا ميدهد، و كسي كه كفايت امور بندگان ميكند (توحيد صدوق/ 202).



ولي آنچه از آيات قرآن استفاده ميشود اين است كه اين واژة به همان معني «رسيدگي به حساب» است، زيرا از چهار موردي كه اين تعبير در قرآن مجيد آمده، حداقل سه مورد از آن قطعاً به معني رسيدگي به حساب اعمال است.

---

پيام قرآن ج 4


حضرت آيت الله مكارم شيرازي و ساير همكاران